استاد دانشگاه پرینستون: «مصحف مشهد رضوی»، مدرکی مهم، درباب ارتباط متن معیار قرآن با نسخههای قبلی است
تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۰۵۰۹۶
به گزارش”مبلغ“- مایکل کوک استاد دانشگاه پرینستون در یادداشتی که در وبگاه «مصحف مشهد رضوی» منتشر شده، نوشته است
تاریخ آغازین متن قرآن یکی از حوزههایی است که در دهههای اخیر شاهد پیشرفتهای چشمگیری بوده، هرچند تنها تعدادی محدود از نسخ بسیار قدیمی قرآن، یا اجزای قابل توجه آن تا به امروز بر جای مانده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما ویژگی این مصحف فقط قدمتش نیست، بلکه نکات فراوانی دارد که کنجکاوی ما را برمیانگیزد. مصحف مشهد رضوی مثل تقریباً تمام نمونههایی که از قرآن نخستین در اختیار داریم، متن را کمابیش به شکل رسمی و یکنواخت شدهاش در نیمۀ دوم قرن اول هجری حفظ کرده است، و سورهها نیز در آن به شکل متعارف ترتیب یافتهاند. با این حال، مطالعۀ دقیق کریمینیا بیتردید نشان میدهد که در مقطعی پس از نگارش اولیۀ مصحف، ترتیب سورهها به شکل اساسی و با بریدن و چسباندن تغییر یافته است. در اصل سورهها ترتیب کاملاً متفاوتی داشتهاند، و این همان ترتیبی بوده است که بر اساس منابع، میدانیم نسخهای از متن قرآن ــ که دیگر در اختیار نداریم ــ پیش از یکنواختسازی چنین ترتیبی داشته است. این نکته به معمای دیگری میانجامد: این نسخۀ مفقود با شهر کوفه در عراق (و عبدالله بن مسعود) مرتبط است، حال آنکه متنی که معیار نگارش مصحف مشهد رضوی بوده است منتسب به مدینه است. اینکه چه شرایطی دست به دست هم داده تا این متن چندسرشت عجیب و تاحدی منحصربهفرد پدید آمده، پرسشی سخت جذاب است. پاسخ هر چه باشد، این مصحف مدرکی مهم است درباب تاریخ مکتوم ارتباط متن معیار قرآن با نسخههایی که پیش از آن رواج داشت.
متن اصلی پیام مایکل کوک دربارۀ مصحف مشهد رضوی چنین است:
Codex Mashhad
Michael Cook, (Princeton University)
The early history of the Qurʾānic text is a field that has seen striking progress in recent decades, despite the fact that only a limited number of really early copies of the Qurʾān, or substantial parts of it, survive today. One of them is a codex large parts of which are found in two manuscripts preserved in the library of the sanctuary in Mashhad. Radio-carbon dating indicates that this codex could be from as early as the second half of the first/seventh century, and palaeographical study supports such a dating. The text is largely identical with the form of the standard text that our sources associate with Medina, but occasionally it agrees instead with readings tied to other regions. By contrast, the division of the text into verses diverges from those of all the various regional traditions known to us. Surprisingly, at three points the codex appears to preserve older readings where those of the standard text were on one account introduced by Ḥajjāj (d. 95/714), the governor of Iraq. For all these reasons and more, making such a codex available to scholars is in itself a valuable service to the study of the history of the Qurʾān.
But this codex is not just early, it is also very intriguing. Like almost all our witnesses to the early Qurʾān, it contains the text more or less as standardized in the mid-seventh century, and with the Sūras in the standard order. Yet Karimi-Nia’s careful study shows beyond doubt that the order of the Sūras was reworked at some point in the later history of the codex by a drastic process of cutting and pasting. Originally the Sūras were in a quite different order, one identical with that described in our sources for a version of the text that we no longer possess, but know to have antedated the standardization. This leads to yet another puzzle: this lost version was associated with the city of Kūfa (and Ibn Masʿūd) in Iraq, whereas the version of the standard text behind the Codex Mashhad is Medinese. Just what circumstances gave rise to this strange hybrid — almost though not quite unique — is a fascinating question. Whatever the answer, this codex is a key exhibit in the little-known history of the relationship between the standard text and those it replaced.
شایان ذکر است «مصحف مشهد رضوی» کاملترین مجموعه دستنویس قرآن به خط حجازی از سدۀ نخست هجری است در کتابخانۀ آستان قدس رضوی مشهد نگهداری میشود. پژوهش گر این اثر آقای مرتضی کریمی نیا است. «مصحف مشهد رضوی» که با اجازه و همکاری کتابخانۀ آستان قدس رضوی، پس از هفت سال پژوهش و آماده سازی فنی همراه با مقدمهای مشروح به عربی و انگلیسی در سال ۱۴۰۲ از سوی مؤسسة آل البیت علیهم السلام با حمایت حجت الاسلام والمسلمین شهرستانی نمانده تام الاختیار آیت الله العظمی سیستانی منتشر شده است، در روز پنجشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۲، و با حضور جمع کثیری از اساتید و محققان حوزه و .دانشگاه رسماً رونمایی و به جامعۀ .
علمی عرضه گردید
منبع: مصحف مشهد رضوی
:بیشتر بخوانید قدیمیترین قرآن دستنویس و منسوب به دستخط امام علی (ع) برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1859475منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: قرآن عراق نسخ خطی مصحف مشهد رضوی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۰۵۰۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نکوداشت چهره برجسته فرهنگ و ادب کشور «استاد جواد محقق» در همدان
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از ستاد خبری بیست و یکمین دوره جشنواره بینالمللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع)، عصر امروز در مجتمع فرهنگی سینمایی شهید آوینی همدان چهره برجسته فرهنگ و ادب حوزه شعر کودک و نوجوان با حضور مسئولان استانی برگزار شد.
در این مراسم که سومین محفل"سلام امام مهربان" از پانزدهمین جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی بود؛ شاعران حوزه کودک و نوجوان استان همدان به شعرخوانی در مدح امام رئوف(ع) پرداختند. در این محفل که با طنین انداز شدن نوای "آمدم ای شاه پناهم بده..." دل حاضرین را دلتنگ بارگاه نوای امام هشتم(ع) کرد؛ علاوه بر شعرخوانی شاعران استان، کتاب رضوی « این لحظه ها را دوست دارم » که اثری زیبا از سرکار خانم مریم زرافشان بود نیز علاوه بر رونمایی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. میرزاده: هدف جشنواره رضوی پیروی از سیره امام رئوف است دبیر پانزدهمین جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی با بیان اینکه هدف اصلی از برگزاری این جشنوارهها پیروی از سیره امام رضا(ع) است، مسیری که نباید آن را گم کنیم، آشنایی با معارف و آموزههای امام هشتم را شرط اصلی برگزاری این جشنواره قلمداد کرد. به گفته میرزاده، شاعران کودک و نوجوان وظیفه مضاعفی در راستای آشنایی با معارف حضرت رضا(ع) دارند که علاوه بر آشنایی باید این سیره را به مخاطبان منتقل کنند تا به این واسطه این آموزههای ناب و ارزشی در رفتار جامعه نیز نمود داشته باشد. به تاکید وی، در شعر کودک نباید تنها از تخیل بهره گرفت؛ بلکه باید به واقعیات و معارف دینی نیز در این حوزه بیشتر پرداخته شود تا کودکان و نوجوانان بل آن عجین گردند. به زعم میرزاده، گاهی شاعران در این وظیفه کوتاهی میکنند که این خلا باید جبران شود. وی با بیان اینکه در جشنواره ملی شعر رضوی ۴۳۰ اثر به دبیرخانه جشنواره امسال رسیده از رشد دو نیم برابری آمار آثار نسبت به سال گذشته خبر دادو خاطرنشان کرد: این تعداد اثر توسط توسط ۱۱۵ شاعر ارسال شده بود. به گفته میرزاده با بیان اینکه یکی از رخدادهای متفاوت جشنواره برنامههایی است که در شهرهای مختلف برگزار میشود لذا در این راستا محافل "سلام امام مهربان" در قم، کرمان، همدان، شیراز و تهران برگزار میشود. به تصریح وی، اولین بار نیز نخستین کنگره شعر کودک و نوجوان رضوی با بیش از ۴۰ چهره شاخص اشعار کودکانه در مشهد برگزار خواهد شد. دبیر پانزدهمین جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی با بیان اینکه امسال در بخش محتوایی جشنواره تاکید ویژهای در معارف حضرت و شناخت آن داشتیم گفت: اگر دو اثر در شرایط مساوی به دبیرخانه جشنواره رسیده باشد، توجه به معارف حضرت رضا(ع) برای ارزیابی نهایی، اولویت است. وی با بیان اینکه در جشنواره امسال سعی بر معرفی کارهای خوبی که در گذشته صورت گرفته هم داشتیم معرفی کتاب" این لحظه ها را دوست دارم " از مریم زرنشان را در همین راستا قلمداد کرد. به گفته دبیر جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی، بزرگداشت افرادی که سالهاست در حوزه شعر کودک و نوجوان قلم میزنند نیز در این جشنواره مد نظر بوده است. به زعم میرزاده، استاد جواد محقق مردی فروتن، اخلاقمدار و معلم ادب نفس و درس است که گرامیداشت و ارج نهادن به مقام شامخ او جایگاه ویژهای دارد. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان نیز با بیان اینکه عرض ارادت به امام رضا(ع) و خادمی امام رئوف محدود به حرم نمیشود، عنوان کرد: همانطور که در روایات نیز آمده هر جا نام ائمه اطهار سلام الله برده شود، حرم است. به زعم مسعود ویژه، هر کس به طریقی میتواند محضر امام رضا(ع) خدمت کند حال با دمی یا درمی؛ قدمی یا قلمی که شعرا با قلم خود عرض ارادت دارند که بسیار ارزشمند است. وی با بیان اینکه مایه افتخار است که در استان همدان شاعران گرانقدری در عرصه کودک و نوجوان داریم که عرض ارادت به ساحت امام رضا(ع) دارند از همه کسانی که در برگزاری این محفل کمک رسان بودند تقدیر کرد. مریم زرنشان نویسنده کتاب "من این لحظهها را دوست دارم" نیز با بیان اینکهودر این کتاب ۱۰ شعر رضوی سروده شده که توسط انتشارات بهنشر به انتشار رسیده جشنواره امسال را تولیدمحور قلمداد کرد. به گفته وی، اشعار برگزیده جشنواره ملی در هشت کتاب منتشر خواهد شد. بکتاش: از سرودههای سطحی پرهیز شود غلامرضا بکتاش؛ نویسنده کودک و نوجوان نیز در معرفی کتاب "این لحظهها را دوست دارم" نوشته مریم زرنشان گفت: بچهها با نگاه خود به زیارت میروند و با گنبد و آیینه و گلدسته حرف میزنند و برایشان خاطرهای رقم میخورد اما خانم زرنشان در این کتاب پنجره دیگری را برای کودکان به زیارت باز کرده که تجربه زیست شاعر است. این نویسنده کودک و نوجوان با بیان اینکه اگر خود شاعر تفکری مثل کودک نداشته باشد، نمیتواند این تفکرات را برای خلق اثر کودکانه به کار گیرد تصریح کرد: شعرهای خانم زرنشان صمیمی و بانشاط است و کودکانه بودن مهمترین اتفاق کتابهایش است. به زعم وی، در جاهایی که کودک خیال خانم زرنشان غرق در حوض آب و غرق در آیینهکاریها میشود، کشف و شهود شاعرانه است که در زیارت امام هشتم داشته و همه آن را برای کودکان نوشته است. بکتاش با بیان اینکه امیدوارم کودکان قدر شاعران را بدانند و عاشق اشعاری باشند که برای ائمه(ع) سروده شده، بر اهمیت حفظ این اشعار و لزوم دوری از شعرهای سبک و سطحی دوری نیز صحه گذاشت. محقق: قدردان لطف همه هستم حمید حسام از نویسندگان برجسته ادبیات پایداری نیز در معرفی استاد جواد محقق به ارتباطش با این استاد اشاره کرد و گفت: اگر چه این ارتباط به دو دهه نمیرسد اما عمق ارتباط مریدی و مرادی بوده و بنده در حدی نیستم که از استاد خودم حرفی بزنم. به گفته وی، همین که استاد را به عنوان پیشقراول شعر در کشور معرفی کند؛ ارزشمند است. جواد محقق نیز با تقدیر از این اقدام فرهنگی عنوان کرد: بنده حرفی برای گفتن ندارم، فقط از همه تشکر میکنم که برای این پاسداشت تلاش کردند. وی ابراز کرد: امیدواریم خداوند توفیق دهد در کنار هم به عنوان یک ملت بزرگ با پیشته فرهنگی بلند؛ استوار باشیم و بتوانیم از داشتههای خود برای اعتلای فرزندان این سرزمین بهره ببریم. گفتنی است در مراسم تقدیر از استاد جواد محقق به عنوان پیشکسوت شعر آیینی کودک و نوجوان نشان خادمی امام رضا(ع) نیز به وی اعطا شد. میرزاده دبیر پانزدهمین جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی هنگام تقدیر از این استاد بزرگ شعر زیر را که از سرودههای خودش بود تقدیم کرد: " دماوند شاعر" با شتاب از خراسان آمدم پای الوند تا بگویم که ای مرد برتری از دماوند ای دماوند شاعر سربلند و شگرفی میدرخشی همیشه با سر و موی برفی ابر اگر در عبور است میدرخشی دوباره ماه شبهای شعری شاعران چون ستاره تا که در فصل باران میشکوفد شقایق شاد و سرزنده باشی ای جواد محقق ۵۷۵۷ برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902239